Στην φωλιά του Δράκου
6,5 ΝΜ από την βόρεια ακτή της Σαντορίνης στην κατεύθυνση της Ανύδρου.
Εκεί, κάτω από το νερό κρύβεται το θηρίο. Ένας δράκος που η καυτή του ανάσα εκπνέει ρευστά και αέρια, κάθε δύο λεπτά. ΚΟΛΟΥΜΠΟ. Υποθαλάσσιο ηφαίστειο άγνωστο στους περισσότερους, στο οποίο η συνεχής ήπια ροή λάβας στο παρελθόν, έκτισε με τον χρόνο κρατήρα ανυψούμενο 300m από τον βυθό και εξείχε ως σκόπελος πάνω από την επιφάνεια. Τον Σεπτέμβριο του 1650 μετά από έντονη δραστη-ριότητα διαρκείας, ακολούθησε μια τρομακτικά βίαιη έκρηξη. Αφού το κυοφορηθέν μάγμα έφυγε, κατακρημνίστηκε στο κενό ο κώνος δημιουργώντας καλδέρα (λέβητα) βάθους 500m και διαμέτρου 3km. 2kmᶟ τέφρας εκτινάχθηκαν σε ύψος χιλιομέτρων στον ουρανό. Η θάλασσα δεν ξεχώριζε οπτικά από την στεριά, λόγω της ελαφρόπετρας που επέπλεε. Η κατακρήμνιση προκάλεσε τσουνάμι ύψους 10m που σάρωσε το Αιγαίο. Ηφαιστειακά αέρια κατέκλυσαν την ατμόσφαιρα. Απελευθερώθηκαν τεράστιες ποσότητες υδροθείου που οδήγησαν 70 κατοίκους της Σαντορίνης και υπέρ των χιλίων ζώων σε θάνατο από δηλητηρίαση. Η κορυφή του κώνου που απέμεινε υπέρ την επιφάνεια, διαβρώθηκε με τον χρόνο από τα κύματα. Σήμερα το υψηλότερο σημείο βρίσκεται 18m υπό την επιφάνεια. |
|
Ο δράκος προσπαθεί αενάως να ξαναγεμίσει τον μαγματικό θάλαμο που άδειασε κατά την έκρηξη. Επιστήμονες υπολογίζουν ό,τι μέχρι σήμερα έχουν συσσωρευθεί 1,4 kmᶟ μάγματος. Αν συνεχίσει με τον ίδιο ρυθμό, στα επόμενα 150 χρόνια θα έχει φτάσει τα 2 kmᶟ, όσα εκτιμάται ότι υπήρχαν το 1650.
Παρόλα αυτά όμως δεν υπάρχει μέθοδος να υπολογιστεί με βεβαιότητα πότε θα ξαναβρυχηθεί ο δράκος. Όμως όσο συχνότερη γίνεται η ανάσα του τόσο σε πιο ενεργή ή εκρηκτική κατάσταση βρίσκεται. Λόγω του σχετικά μικρού βάθους, είναι πιθανό να αυξηθεί η δύναμη της έκρηξης που θα εκτοξεύσει τέφρα σε ύψος δεκάδων χιλιομέτρων και θα προκαλέσει τσουνάμι. Για τους λόγους αυτούς κατατάσσεται ως το πιο ενεργό και επικίνδυνο ηφαίστειο της Μεσογείου. |
|
|
|
Επιστήμονες, χρησιμοποιώντας τηλεκατευθυνόμενα ρομπότ βαθιάς θάλασσας, εξοπλισμένα με αισθητήρες τελευταίας τεχνολογίας, και εξελιγμένα μαθηματικά μοντέλα, κατέγραψαν και ανέλυσαν τη θερμοκρασία και την ηλεκτρική αγωγιμότητα των ρευστών, τα οποία εξέρχονται από το υδροθερμικό πεδίο που βρίσκεται μέσα στο βυθό του κρατήρα.
Η έρευνα ανέδειξε διαφορετικά, αλλά πολύ συγκεκριμένα μοτίβα δραστηριότητας κατά την ενεργητική και την αδρανή φάση του ηφαιστείου, το οποίο είχε βρεθεί σε σχεδόν εκρηκτική κατάσταση τα καλοκαίρια του 2010 και του 2011, όταν μελετήθηκε λεπτομερώς για πρώτη φορά από το αμερικάνικο ερευνητικό σκάφος «Ναυτίλος» του Πανεπιστημίου του Rhode Island, σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ. Στις περιόδους αδράνειας, η θερμοκρασία εντός του κρατήρα του Κολούμπου παραμένει ιδιαίτερα σταθερή, καθώς υπάρχει απουσία ανταλλαγής ενέργειας ανάμεσα στο ηφαίστειο και στο περιβάλλον. Αντίθετα, η ηλεκτρική αγωγιμότητα δεν ισορροπεί, ως αποτέλεσμα της χαοτικής κίνησης φορτισμένων ιόντων που εξέρχονται από το υπέδαφος του ηφαιστείου προς το υδάτινο περιβάλλον. Η κατάσταση σε περιόδους δραστηριότητας αλλάζει δραστικά: η θερμοκρασία των υδροθερμικών ρευστών μειώνεται δραστικά και σταθεροποιείται στο περιβάλλον του κρατήρα, πέφτοντας από τους 230 στους 16 βαθμούς Κελσίου. Όμως η αγωγιμότητα χαρακτηρίζεται από σαφή περιοδικότητα, η οποία αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο το ηφαίστειο στέλνει βίαιες εκροές ρευστών κάθε περίπου δύο λεπτά. |
Πανεπιστήμια του εξωτερικού σε συνεργασία με Ελληνικά, τον Δήμο Σαντορίνης και το ΕΛΚΕΘΕ με την υποστήριξη της NASA διενήργησαν τα τελευταία χρόνια επανειλημμένως έρευνες και δειγματοληψίες με συμμετοχή Ελλήνων και ξένων επιστημόνων. Στον κρατήρα του, δημιουργήθηκε ένα παρατηρητήριο εξελιγμένων μηχανημάτων, με σένσορες που μετράνε τις φυσικές και χημικές παραμέτρους του υδροθερμικού πεδίου, θερμόμετρα για την μέτρηση της υψηλής θερμοκρασίας (230 °C) και κλισιόμετρα, ενώ προτί-θενται να τοποθετήσουν περισσότερα. Κατά τις έρευνες στο βυθό του ηφαιστείου, ανακαλύφθηκαν νέες άγνωστες μέχρι σήμερα υδροθερμικές πηγές («καμινάδες»), γύρω από τις οποίες υπάρχουν ανθούσες κοινότητες βακτηρίων.
|
|
«ο Κολούμπος αποτελεί ακόμα και για τη NASA ένα μοναδικό υποθαλάσσιο εργαστήριο, το οποίο διαθέτει στον πυθμένα του κρατήρα του όλες τις συνθήκες και τις μορφές ζωής που μπορεί να απαντηθούν σε άλλους πλανήτες.» Π. Νομικού καθηγήτρια ΕΚΠΑ.
Δεν μας φτάνουν όλα τ΄άλλα .... Πηγές: www.geo.auth.gr www.news.gr imbbc.hcmr.gr IMBBC santory.gr www.cnn.gr hub.uoa.gr Αθήνα 30 Ιουλίου 2024 Ε Θ Α Ι Ο Σ |